Starzenie się człowieka nie jest stopniowym spadkiem, ale serią zmian. Nowe badania potwierdzają, że tempo starzenia się naszego organizmu nie tylko zwiększa się z biegiem czasu, ale przyspiesza gwałtownie około 50. roku życia, co ma znaczące konsekwencje dla długoterminowego zdrowia.
Punkt zwrotny w starzeniu się
Naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk przeanalizowali zmiany białkowe w tkankach ludzkich w szerokim zakresie wieku, identyfikując wyraźny punkt zwrotny w okolicach 50. roku życia. Po tym kamieniu milowym trajektoria starzenia się staje się bardziej stroma, szczególnie w narządach krytycznych, takich jak układ sercowo-naczyniowy. Naczynia krwionośne jako jedne z pierwszych wykazują znaczny spadek, co jest szczególnie niepokojące, biorąc pod uwagę częstość występowania chorób serca u osób starszych.
Nie chodzi tylko o to, żeby czuć się starszym; mówimy o mierzalnych zmianach fizjologicznych. W badaniu wykorzystano „proteomiczny zegar starzenia” – śledzący zmiany w poziomach białek – aby określić, w jaki sposób starzeją się narządy, i stwierdzono, że tempo starzenia się znacznie wzrasta po 50. roku życia.
Jak przeprowadzono badanie
Zespół badawczy zbadał próbki tkanek od 76 dawców narządów (w wieku od 14 do 68 lat), którzy zginęli w wypadkach. Zebrali 516 próbek z 13 różnych tkanek, obejmujących siedem głównych układów organizmu: układ sercowo-naczyniowy, trawienny, odpornościowy, hormonalny, oddechowy, powłokowy (skóra) i mięśniowo-szkieletowy.
Katalogując poziomy białek i porównując je z bazami danych chorób, odkryli, że ekspresja 48 białek związanych z chorobą wzrasta wraz z wiekiem. Do najbardziej godnych uwagi należały choroby układu krążenia, zwłóknienie tkanek, stłuszczenie wątroby i nowotwory wątroby. Najbardziej znaczące zmiany wystąpiły pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, zwłaszcza w aorcie (największej tętnicy organizmu).
Eksperymentalne potwierdzenie na myszach
Aby potwierdzić swoje ustalenia, naukowcy wyizolowali z aort myszy białko związane ze starzeniem się i wstrzyknęli je młodym myszom. Leczone myszy wykazywały zmniejszoną wydajność fizyczną, osłabioną siłę chwytu, zmniejszoną wytrzymałość i upośledzoną koordynację – wszystkie cechy przyspieszonego starzenia się naczyń. Wskazuje to na bezpośredni związek między zmianami białek a pogorszeniem stanu fizjologicznego.
Starzenie się przebiega etapami, a nie tylko jednym pogorszeniem
Badanie to opiera się na wcześniejszych badaniach, które wykazały wczesny szczyt starzenia się w okolicach 44. i 60. roku życia. Pierwszy szczyt (około 44. roku życia) wiązał się ze zmianami w metabolizmie lipidów, kofeiny i alkoholu, a także dysfunkcją układu krążenia i mięśni. Drugi (około 60 lat) dotyczył metabolizmu węglowodanów, regulacji układu odpornościowego i funkcjonowania nerek.
Odkrycia te potwierdzają, że starzenie się nie jest jednym stałym procesem, ale serią przyspieszeń wpływających na różne systemy w różnym czasie. Zrozumienie tych etapów ma kluczowe znaczenie dla opracowania ukierunkowanych interwencji.
Konsekwencje dla zdrowia i długowieczności
Celem badaczy jest stworzenie kompleksowego „atlasu proteomicznego” starzenia się człowieka, mapującego, w jaki sposób brak równowagi białkowej prowadzi do degradacji narządów. Ich celem jest opracowanie interwencji medycznych, które spowalniają lub odwracają te zmiany, ostatecznie poprawiając zdrowie osób starszych.
„Nasze badania mają na celu stworzenie kompleksowego, wielotkankowego atlasu proteomicznego obejmującego 50 lat całego procesu starzenia się człowieka… Te spostrzeżenia mogą pomóc w opracowaniu ukierunkowanych interwencji w leczeniu starzenia się i chorób z nim związanych”.
Badanie to podkreśla, że chociaż ludzie żyją dłużej niż wiele innych ssaków, długowieczność ta wiąże się z nieuniknionym pogorszeniem stanu fizjologicznego. Identyfikując dokładne mechanizmy starzenia, naukowcy mają nadzieję złagodzić jego skutki i wydłużyć życie w zdrowiu.
