Nowe międzynarodowe badanie dostarcza przekonujących dowodów na to, że płodozmian – praktyka polegająca na zmienianiu upraw na polu – konsekwentnie przewyższa ciągłą monokulturę (uprawa tej samej rośliny rok po roku) w wielu regionach rolniczych. W badaniu, w którym uczestniczyli naukowcy z INRAE (Francuski Narodowy Instytut Badań Rolniczych, Żywności i Środowiska) i koordynowanym przez Chiński Uniwersytet Rolniczy, przeanalizowano dane z ponad 3600 obserwacji terenowych na sześciu kontynentach, wykazując znaczną poprawę plonów, wartości odżywczej i rentowności gospodarstw. Badanie to, opublikowane w Nature Communications, podkreśla potencjał stworzenia bardziej zrównoważonego i produktywnego globalnego systemu rolnego.
Dlaczego to badanie jest ważne
Chociaż płodozmian jest już powszechną praktyką w Europie w celu zwalczania szkodników, chorób i chwastów, w regionach takich jak Afryka i Azja Południowa dominuje monokultura. Zrozumienie szerokich korzyści płynących z płodozmianu i określenie ich ilościowo w różnych środowiskach rolniczych ma kluczowe znaczenie dla przejścia w kierunku bardziej zrównoważonych praktyk rolniczych na całym świecie. Pomimo bogactwa dowodów eksperymentalnych, dotychczas brakowało kompleksowej analizy skutków płodozmianu uwzględniającej wiele czynników.
Zakres analizy
Naukowcy zebrali i przeanalizowali dane z 738 eksperymentów przeprowadzonych w latach 1980–2024. Eksperymenty te obejmowały próby polowe w parach – porównujące systemy płodozmianu z systemami monokultury – i obejmowały szeroki zakres upraw i regionów rolniczych. W badaniu oceniono wpływ płodozmianu w trzech kluczowych obszarach:
- Wskaźniki plonowania: Analiza średniego plonu i jego zmienności.
- Wartość odżywcza: Ocena zawartości energii, białka i mikroelementów w wyprodukowanej żywności.
- Dochód rolnika: Określ wpływ ekonomiczny na rolników.
Kluczowe wnioski: wyraźna zaleta płodozmianu
Analiza wykazała wyraźną i stałą zaletę płodozmianu:
- Większy plon: Płodozmian zwiększył ogólny plon o 20% w porównaniu do ciągłej monokultury. Włączenie roślin strączkowych (groch, fasola, koniczyna, lucerna) do płodozmianu doprowadziło do jeszcze większego wzrostu plonów (+23% w porównaniu do +16% bez roślin strączkowych).
- Mniejsza zmienność plonów: Płodozmian wykazał mniejszą zmienność plonów z roku na rok w porównaniu z monokulturami, co skutkowało bardziej przewidywalnymi plonami.
- Zwiększona wartość odżywcza: Produkty uprawiane w systemach płodozmianu wykazały znacznie lepsze profile odżywcze:
Zawartość energii wzrosła o 24% .
Zawartość białka wzrosła o 14%.
*Zawartość mikroelementów (żelaza, magnezu i cynku) wzrosła odpowiednio o 27%, 27% i 17%. - Wyższy dochód rolnika: Rolnicy stosujący systemy płodozmianu uzyskali 20% wyższy dochód w porównaniu z rolnikami stosującymi praktyki monokulturowe.
Korzyści regionalne
Badanie podkreśla również potencjał opracowania dostosowanych strategii płodozmianu w różnych regionach:
- Ameryka Południowa (Argentyna i Brazylia): Rotacja soi i kukurydzy może skutkować zdumiewającym wzrostem kalorii o 118%, 191% poprawą wartości odżywczej i 189% wzrostem dochodu w porównaniu do ciągłej monokultury soi.
- Afryka Zachodnia i Południowa: Płodozmian sorgo i kukurydzy może skutkować 94% wyższą zawartością energii, 91% lepszą wartością odżywczą i 89% wyższymi dochodami w porównaniu z ciągłą monokulturą kukurydzy.
Badanie to stanowi mocny argument za powszechnym przyjęciem płodozmianu, wykazując jego potencjał w zakresie poprawy światowego bezpieczeństwa żywnościowego, poprawy wyników żywieniowych i zwiększenia rentowności gospodarstw.
Podsumowując, to szeroko zakrojone międzynarodowe badanie dostarcza przekonujących dowodów na to, że płodozmian jest cenną strategią poprawiającą zrównoważony rozwój i produktywność rolnictwa na całym świecie. Optymalizując płodozmian w oparciu o warunki regionalne, rolnicy mogą osiągnąć znaczne korzyści w zakresie plonów, wartości odżywczej i dochodów, pomagając w tworzeniu bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego systemu żywnościowego.
