Nieuw genomisch onderzoek bevestigt dat de eerste mensen ongeveer 60.000 jaar geleden Australië en de omliggende landmassa’s bereikten, niet via een enkele migratie, maar via twee afzonderlijke routes. Deze ontdekking lost het al lang bestaande debat onder archeologen op over de timing en trajecten van vroege menselijke nederzettingen in de regio.
De omstreden geschiedenis van de Australische nederzetting
Er wordt al tientallen jaren gedebatteerd over de vraag wanneer mensen Australië voor het eerst bevolkten. Eerdere genetische studies suggereerden aankomstdata variërend van 45.000 tot 65.000 jaar geleden. De nieuwe bevindingen, gebaseerd op de analyse van bijna 2.500 mitochondriale DNA-monsters van inheemse bevolkingsgroepen in Australië, Nieuw-Guinea, Oceanië en Zuidoost-Azië, versterken het bewijs voor een eerdere vestigingsdatum en onthullen tegelijkertijd de complexiteit van de migraties.
Sahul: het oude supercontinent
Om de migraties te begrijpen, is het van cruciaal belang om te weten dat Australië, Tasmanië en Nieuw-Guinea ooit tijdens het Pleistoceen met elkaar verbonden waren als één enkele landmassa die bekend staat als Sahul. Dit supercontinent werd ongeveer 9.000 jaar geleden gescheiden van het vasteland van Azië door de stijgende zeespiegel. Het nieuwe onderzoek maakt duidelijk hoe mensen nog eerder door dit landschap navigeerden, in een tijd dat de zeespiegel lager was.
Twee migratieroutes: Noord en Zuid
De studie, geleid door archeogeneticus Martin Richards, bracht genetische verbindingen tussen moderne en oude populaties in kaart, naast archeologische en klimatologische gegevens. De bevindingen duiden op twee verschillende routes van de oude landmassa Sunda (het huidige Zuidoost-Azië) naar Sahul.
- De zuidelijke route: Migranten reisden door Maleisië, Java en Timor en landden in Sahul ten westen van Darwin. Ongeveer 64% van de geslachten van de eerste golf stamt af van deze vroege pioniers.
- De noordelijke route: Een afzonderlijke groep trok langs de eilandenketen van de Filippijnen en Sulawesi naar Papoea-Nieuw-Guinea en bereikte uiteindelijk Sahul via het noorden van Queensland. Ongeveer 36% van de eerste-golflijnen zijn verbonden met dit migratiepad.
Genetische erfenis en verdere verkenning
Onderzoekers schatten dat, hoewel de noordelijke route aanzienlijk bijdroeg aan de genetische samenstelling van de vroege populaties van Sahul, de zuidelijke route dominant was, vooral in Australië, waar tweederde van de geslachten van deze route afstamt. Enkele van de eerste noordelijke migranten gingen kort na de landing in Sahul ook verder naar de Bismarck-archipel en de Salomonseilanden.
Het onderzoek wijst ook op een kritieke leemte in de huidige kennis: een gebrek aan oud DNA uit Zuid-Azië en Sahul. Deze ontbrekende gegevens zouden een preciezere tijdlijn van deze genetische gebeurtenissen kunnen opleveren en ons begrip van de vroegste menselijke migraties in de regio kunnen verdiepen.
Concluderend levert deze studie sterk genomisch bewijs voor een complexere en vroegere geschiedenis van de Australische nederzetting dan eerder werd aangenomen. De dubbele migratieroutes dagen eerdere aannames uit en onderstrepen het opmerkelijke aanpassingsvermogen van de vroege mens bij het overbruggen van grote afstanden en het vestigen van nieuwe landen.
