Een nieuwe internationale studie levert overtuigend bewijs dat vruchtwisseling, de praktijk van het wisselen van gewassen op een veld, consequent beter presteert dan de continue monocultuur (jaar na jaar hetzelfde gewas verbouwen) in verschillende landbouwregio’s. Het onderzoek, waarbij wetenschappers van INRAE (het Franse Nationale Onderzoeksinstituut voor Landbouw, Voedsel en Milieu) betrokken waren en gecoördineerd werd door de China Agriculture University, analyseerde gegevens van meer dan 3.600 veldobservaties verspreid over zes continenten, waarbij significante verbeteringen in gewasopbrengsten, voedingswaarde en winstgevendheid van boerderijen aan het licht kwamen. Deze studie, gepubliceerd in Nature Communications, onderstreept het potentieel voor een duurzamer en productiever mondiaal landbouwsysteem.
Waarom dit onderzoek ertoe doet
Hoewel vruchtwisseling in Europa al een gangbare praktijk is om plagen, ziekten en onkruid te bestrijden, blijft de monocultuur in regio’s als Afrika en Zuid-Azië wijdverbreid. Het begrijpen van de brede voordelen van vruchtwisseling – en het kwantificeren ervan in verschillende landbouwcontexten – is van cruciaal belang voor de transitie naar duurzamere landbouwpraktijken wereldwijd. Ondanks een schat aan experimentele gegevens ontbreekt het tot nu toe aan een alomvattende analyse van de impact van vruchtwisseling, waarbij meerdere factoren in aanmerking worden genomen.
De reikwijdte van de analyse
Onderzoekers verzamelden en analyseerden gegevens van 738 experimenten die tussen 1980 en 2024 werden uitgevoerd. Deze experimenten omvatten gepaarde veldproeven – waarbij vruchtwisselingssystemen werden vergeleken met monocultuursystemen – en omvatten een breed scala aan gewassen en landbouwregio’s. De studie evalueerde de impact van vruchtwisseling op drie belangrijke gebieden:
- Opbrengstprestaties: Analyse van gemiddelde gewasopbrengsten en variabiliteit.
- Voedingsopbrengst: Beoordeling van het energie-, eiwit- en micronutriëntengehalte van het geproduceerde voedsel.
- Boerderijinkomsten: Bepalen van de economische impact op boeren.
Belangrijkste bevindingen: een duidelijk voordeel voor gewasrotatie
Uit de analyse bleek een duidelijk en consistent voordeel voor vruchtwisseling:
- Verhoogde opbrengsten: Gewasrotatie verhoogde de totale opbrengst met 20% vergeleken met continue monocultuur. Het integreren van peulvruchten (erwten, bonen, klaver, alfalfa) in de rotatievolgorde resulteerde in een nog grotere opbrengststijging (+23% vergeleken met +16% zonder peulvruchten).
- Verminderde opbrengstvariabiliteit: Gewasrotaties vertoonden minder opbrengstvariabiliteit van jaar tot jaar vergeleken met monoculturen, wat leidde tot meer voorspelbare oogsten.
- Verbeterde voedingswaarde: Voedingsmiddelen die in wisselende systemen zijn geteeld, vertoonden aanzienlijk verbeterde voedingsprofielen:
- Energie-inhoud verhoogd met 24%.
- Eiwitgehalte verhoogd met 14%.
- Het gehalte aan micronutriënten (ijzer, magnesium en zink) steeg met respectievelijk 27%, 17% en 17%.
- Hogere landbouwinkomsten: Boeren die vruchtwisselingssystemen gebruikten, ondervonden een omzetstijging van 20% vergeleken met boeren die monocultuurpraktijken toepasten.
Regiospecifieke voordelen
De studie benadrukt ook het potentieel voor op maat gemaakte vruchtwisselingsstrategieën in verschillende regio’s:
- Zuid-Amerika (Argentinië en Brazilië): Een soja-maïsrotatie zou kunnen leiden tot een opmerkelijke 118% stijging van het caloriegehalte, een 191% stijging van de voedingskwaliteit en een 189% stijging van de omzet vergeleken met een continue monocultuur van sojabonen.
- West- en Zuidelijk Afrika: Een sorgho-maïsrotatie zou kunnen resulteren in een 94% toename van het caloriegehalte, een 91% toename van de voedingskwaliteit en een 89% toename van de omzet vergeleken met continue maïsmonocultuur.
Het onderzoek biedt sterke argumenten voor de wijdverbreide adoptie van gewasrotatiepraktijken, waarmee het potentieel ervan wordt aangetoond om de mondiale voedselzekerheid te vergroten, de voedingsresultaten te verbeteren en de winstgevendheid van landbouwbedrijven te vergroten.
Concluderend biedt dit uitgebreide internationale onderzoek overtuigend bewijs dat vruchtwisseling een waardevolle strategie is voor het verbeteren van de duurzaamheid en productiviteit van de landbouw wereldwijd. Door de vruchtwisseling te optimaliseren op basis van regionale contexten kunnen boeren substantiële voordelen behalen in termen van opbrengst, voeding en inkomen, wat bijdraagt aan een veerkrachtiger en rechtvaardiger voedselsysteem.
