Decennia lang hebben paleontologen gedebatteerd over de vraag of het fossiel van een kleine, woeste theropode dinosaurus toebehoorde aan een jonge Tyrannosaurus rex of een aparte soort vertegenwoordigde. Recente analyses geven het definitieve antwoord: Nanotyrannus kan op zichzelf staan. Een nieuw onderzocht fossiel toont aan dat de ‘kleine tyrannosaurus’ niet simpelweg een jonge T. rex is, rapporteren wetenschappers in Nature.
Het fossiel in kwestie maakt deel uit van een gevierde ontdekking die bekend staat als de ‘Dueling Dinosaurs’ – een opmerkelijk bewaard gebleven paar dinosaurussen, een kleine tyrannosaurus en een gehoornde ceratopsian, samen begraven in de 67 miljoen jaar oude Hell Creek Formation in Montana. Dit fossiel is een cruciale ‘ontbrekende schakel’ geworden in het debat rond Nanotyrannus. Uit deze analyse blijkt dat de Dueling Dinosaurus-tyrannosaurus het eerste geïdentificeerde volwassen exemplaar van Nanotyrannus lancensis is.
Een slepend identiteitsmysterie
Het mysterie rond Nanotyrannus begon in 1942 met de ontdekking van een kleine dinosaurusschedel met scherpe tanden, aanvankelijk geïdentificeerd als Gorgosaurus. In 1988 herinterpreteerden wetenschappers hem echter als een nieuw type tyrannosaurus en noemden hem Nanotyrannus lancensis. Deze classificatie is door de jaren heen betwist, waarbij sommigen beweerden dat de schedel toebehoorde aan een juveniele T. rex, daarbij verwijzend naar overeenkomsten in kenmerken.
Volwassen status en opvallende kenmerken bevestigen
Een team onder leiding van paleontologen Lindsay Zanno (North Carolina State University) en James Napoli (Stony Brook University) heeft nu stevig N. lancensis als volwassen soort. Het fossiel is ongeveer zes meter lang – aanzienlijk kleiner dan de maximale grootte van 14 meter van volwassen T. rex – en analyse van groeiringen in de been- en armbeenderen bevestigt dat het skelet volgroeid was.
Cruciaal is dat de nieuwe analyse ook de eerste bewaarde staart- en armbeenderen van een Nanotyrannus omvat. Deze botten vertonen opmerkelijke verschillen met T. rex : de N. lancensis staart had slechts 35 wervels, vergeleken met de ongeveer 40 gevonden in T. rex. Misschien wel het meest opvallend is dat de Nanotyrannus -arm al groter is dan de arm van een T. rex.
Bijkomende onderscheidende kenmerken liggen in de hersenzenuwen van de schedel, de structuur van de sinussen en het ademhalingssysteem – kenmerken die gedurende de hele levensduur van een dier relatief constant blijven.
“Jane” opnieuw bezoeken en N introduceren. lethaeus
Het team onderzocht ook opnieuw het fossiel met de bijnaam ‘Jane’, waarvan eerder werd aangenomen dat het een juveniele T was. rex. Door de anatomische kenmerken van Jane te vergelijken met die van het Dueling Dinos-fossiel en meer dan honderd andere exemplaren van de tyrannosaurus, kwamen ze tot de conclusie dat Jane eigenlijk een jonge Nanotyrannus was. Bovendien stelden ze voor dat Jane een nieuwe, iets grotere soort Nanotyrannus vertegenwoordigt, die ze N hebben genoemd. lethaeus. De naam verwijst naar de rivier de Lethe uit de Griekse mythologie, die naar verluidt vergeetachtigheid veroorzaakt, wat duidt op het idee dat Jane’s ware identiteit decennia lang over het hoofd is gezien.
Ecologische niches en implicaties voor T. rex-onderzoek
De ontdekking suggereert dat Nanotyrannus en Tyrannosaurus aan het einde van het dinosaurustijdperk mogelijk zij aan zij hebben geleefd en verschillende ecologische niches in de Hell Creek-regio bezetten. Terwijl T. rex was een omvangrijk, zwaar gebouwd roofdier met een massieve kop en een krachtige beet. Nanotyrannus was kleiner, slank, sneller en had grotere roofzuchtige armen. Deze bevinding draagt bij aan het bewijsmateriaal dat de diversiteit van dinosauriërs aantoont tot aan het uitsterven van het Krijt-Paleogeen.
Thomas Holtz, een paleontoloog aan de Universiteit van Maryland, merkt op dat deze bevinding de gemeenschappelijkheid van meerdere tyrannosaurussoorten binnen dinosaurusgemeenschappen versterkt, waardoor de Hell Creek Formatie minder een anomalie wordt.
Een sleutel in het begrip van T. rex
Zanno benadrukt dat deze ontdekking verstrekkende gevolgen heeft, waardoor onderzoekers mogelijk decennia van onderzoek naar T opnieuw moeten evalueren. rex, aangezien een groot deel ervan gebaseerd is op gegevens afkomstig van beide soorten. Bovendien stelt ze de intrigerende vraag: als Nanotyrannus wordt bevestigd, wat doet een echte tiener T. rex er eigenlijk uit? Een mogelijk antwoord zou kunnen liggen in een fossiel dat momenteel wordt voorbereid in het Denver Museum of Nature & Science en waarvan wordt aangenomen dat het een echte adolescent T. rex.
De ontdekking van Nanotyrannus als een aparte volwassen soort maakt een heronderzoek van gevestigd onderzoek noodzakelijk en roept fascinerende vragen op over de levensgeschiedenis en evolutionaire relaties binnen de tyrannosauruslijn.
Concluderend: het onlangs bevestigde bestaan van Nanotyrannus lancensis als volwassen soort verandert fundamenteel ons begrip van de diversiteit van tyrannosaurussen aan het einde van het dinosaurustijdperk, waardoor een kritische beoordeling van bestaand onderzoek wordt afgedwongen en opwindende kansen worden geboden voor toekomstige ontdekkingen.
