Astronomen hebben eindelijk de oorsprong van de ‘Diamantenring’-nevel verklaard – een opvallende structuur in het sterrenbeeld Cygnus die verschijnt als een lichtgevende ring versierd met een heldere sterrenhoop. De glinsterende ‘diamant’ is echter slechts een visueel toeval: een afzonderlijke sterrenhoop die langs dezelfde gezichtslijn is geplaatst, veel dichter bij de aarde. De ring zelf is het overblijfsel van een uiteenspattende kosmische bel gecreëerd door een massieve jonge ster.
De anatomie van een barstbubbel
Jarenlang heeft de ongebruikelijke vorm van de Diamanten Ring wetenschappers voor raadsels gesteld. Nieuwe observaties en 3D-computersimulaties, geleid door Simon Dannhauer van de Universiteit van Keulen, onthullen dat de structuur het afgeplatte wrak is van een stellaire bel. Deze belletjes worden meestal gevormd wanneer de intense straling en stellaire winden van een massieve ster tegen het omringende gas en stof duwen.
In tegenstelling tot de meeste bolvormige bellen vertoont de diamanten ring unieke kenmerken: een dunne, gekantelde gasring die veel langzamer uitzet dan typische structuren. De sleutel ligt in de omgeving waar de ster is ontstaan. In plaats van zich uit te breiden tot een dikke, bolvormige wolk, groeide hij binnen een dunne, plaatachtige gaslaag van slechts zes lichtjaar dik.
Waarom dit belangrijk is: plaatachtige wolken
De fysica van deze ongewone formatie is van cruciaal belang. Toen de bel zich buiten de grenzen van de plaat uitbreidde, verdween het gas dat loodrecht op het vlak naar buiten duwde, snel naar gebieden met een lagere dichtheid. Alleen de brede, langzaam bewegende ring binnen het dichtere vlak van de plaat bleef zichtbaar. Dit ‘barsten’-proces liet de kenmerkende platte vorm achter die we vandaag de dag waarnemen.
Deze ontdekking daagt standaardmodellen van stervorming uit, die vaak uitgaan van bolvormige gaswolken. De nieuwe gegevens suggereren dat plaatachtige omgevingen veel vaker voorkomen dan eerder werd gedacht, waardoor ons begrip van de vorming van sterren in de Melkweg fundamenteel verandert.
Een geweldige pasgeborene
Volgens eerdere schattingen, gebaseerd op de aanname van bolvormige uitzetting, was de ring miljoenen jaren oud. De nieuwe studie corrigeert dit en onthult dat de diamanten ring slechts 400.000 tot 500.000 jaar oud is – een kosmische pasgeborene. De bel is waarschijnlijk slechts de eerste 100.000 jaar volledig uitgezet voordat hij verdween, waarbij de dunne, pannenkoekachtige rand achterbleef.
‘Dergelijke processen zijn cruciaal voor het begrijpen van de vorming van sterren in onze Melkweg’, legt co-auteur Robert Simon uit.
De Diamanten Ringnevel is geen schitterend juweel, maar een gewelddadig en dynamisch proces: de laatste fase van de ineenstorting van een stellaire bel. Deze bevinding benadrukt het belang van gedetailleerde observaties en geavanceerde simulaties bij het ontrafelen van de mysteries van stervorming.
