De Hubble-ruimtetelescoop heeft zijn blik gericht op NGC 3370, een fascinerend spiraalstelsel genesteld in het sterrenbeeld Leeuw. Deze afbeelding, vrijgegeven als Foto van de Dag voor november 2025, biedt een gedetailleerd beeld van een sterrenstelsel dat al jaren een bijzondere belangstelling heeft voor astronomen. De opname van NGC 3370 in een kleine groep sterrenstelsels die eerder door Hubble zijn waargenomen, onderstreept de waarde ervan bij het helpen van wetenschappers bij het ontcijferen van de complexe dans van galactische evolutie.
Galactische groepen en interacties begrijpen
NGC 3370 is geen geïsoleerd eiland in de ruimte; het behoort tot een kleine groep sterrenstelsels. Deze context is van cruciaal belang om de betekenis ervan te begrijpen. Door sterrenstelsels binnen dergelijke groepen te bestuderen, kunnen astronomen uit de eerste hand observeren hoe sterrenstelsels op elkaar inwerken, elkaars vorming beïnvloeden en evolueren over grote delen van de kosmische tijd. Deze interacties zijn cruciaal voor de galactische ontwikkeling – beschouw ze als galactische buurtdynamiek.
Wat is een spiraalstelsel?
Spiraalstelsels zijn misschien wel de meest iconische en herkenbare structuren in het universum. Ze worden gekenmerkt door hun elegante, wervelende armen die voortkomen uit een heldere, centrale kern. Binnen deze armen vind je waarschijnlijk een levendige mix van jonge, nieuw gevormde sterren, oudere, meer gevestigde sterren, plus wervelende wolken van gas en kosmisch stof – de grondstof voor de geboorte van nieuwe sterren.
Ons eigen Melkwegstelsel is een goed voorbeeld van dit type. Het onderzoeken van andere spiraalstelsels, zoals NGC 3370, levert waardevolle inzichten op in de bredere processen van galactische vorming en evolutie. Door deze verre sterrenstelsels te bestuderen bestuderen we feitelijk de geschiedenis van sterrenstelsels zoals het onze.
Locatie en afstand: een glimp van 90 miljoen lichtjaren verderop
NGC 3370 bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw, op een opmerkelijke afstand van 90 miljoen lichtjaar van de aarde. Deze enorme afstand betekent dat het licht dat we vandaag de dag zien het sterrenstelsel miljoenen jaren geleden verliet, waardoor we een kijkje kregen in het verre verleden.
Standaardkaarsen: het meten van het heelal
Wat NGC 3370 bijzonder fascinerend maakt voor astronomen zijn de twee specifieke soorten hemelgebeurtenissen die er plaatsvinden: Cepheid veranderlijke sterren en Type Ia supernova’s. Beide fungeren als wat astronomen ‘standaardkaarsen’ noemen.
Cepheid variabele sterren: pulserende aanwijzingen
Variabele sterren van Cepheid zijn sterren die in een voorspelbaar ritme helderder en donkerder worden. De sleutel is dat hoe langer de pulsatiecyclus, hoe helderder de ster. Hierdoor kunnen astronomen hun intrinsieke helderheid bepalen, en door die te vergelijken met hun schijnbare helderheid, gezien vanaf de aarde, kunnen ze hun afstand berekenen.
Type Ia Supernova’s: consistente explosies
Type Ia-supernova’s zijn zelfs nog nuttiger. Deze ontstaan wanneer een witte dwergster – de overblijfselkern van een zonachtige ster – een catastrofale thermonucleaire explosie ondergaat. Een kenmerkend kenmerk van Type Ia-supernova’s is hun vrijwel uniforme piekhelderheid. Hierdoor kunnen astronomen ze gebruiken om afstanden over nog grotere ruimteruimten te meten.
Kosmische afstanden en het uitdijende heelal meten
Zowel veranderlijke sterren van Cepheid als supernova’s van type Ia zijn van cruciaal belang voor het bouwen van wat bekend staat als de kosmische afstandsladder. Door de afstanden tot deze objecten te combineren, kunnen astronomen meten hoe snel het universum uitdijt. De nauwkeurigheid van deze meting heeft een revolutie teweeggebracht in ons begrip van de leeftijd, de omvang en het lot van het universum.
De opname van beide ‘standaardkaarsen’ in NGC 3370 maakt het een waardevolle aanvulling op de gereedschapskist van astronomen voor het in kaart brengen van de kosmos en het bevorderen van ons begrip van de grootse schaal en beweging van het universum.
