Muggen behoren misschien wel tot de gevaarlijkste dieren op aarde en verspreiden ziekten als malaria en knokkelkoorts, die honderden miljoenen mensen infecteren en elk jaar een miljoen levens eisen. Terwijl deze plagen resistentie tegen chemische pesticiden blijven ontwikkelen, onderzoeken wetenschappers nieuwe biologische benaderingen om ze te bestrijden. Een recente studie biedt een innovatieve oplossing: het genetisch manipuleren van een gewone schimmel om een krachtige lokstof te produceren die muggen naar hun ondergang lokt.
Het probleem
Muggen zijn niet alleen vervelende plagen; ze zijn vectoren van enkele van de dodelijkste ziekten op aarde. Malaria alleen al doodt jaarlijks honderdduizenden mensen, terwijl dengue, zika en gele koorts nog eens tientallen miljoenen mensen treffen. Traditionele methoden zoals chemische sprays en met insecticiden behandelde muskietennetten verliezen hun effectiviteit naarmate insecten zich aan deze interventies aanpassen. De behoefte aan duurzame, milieuvriendelijke oplossingen is nog nooit zo urgent geweest.
De oplossing
Onderzoekers hebben zich gericht op een natuurlijk voorkomende schimmel, Metarhizium, die al wordt gebruikt bij ongediertebestrijding in de landbouw. Door deze schimmel genetisch te manipuleren, creëerden ze een zeer effectieve val die de geur van een gewenste voedselbron nabootst: muggen naar binnen lokken en ze vervolgens doden.
De doorbraak ligt in het versterken van het natuurlijke vermogen van de schimmel om longifoleen te produceren, een stof die naar vochtige aarde of dennenhout ruikt. In zijn natuurlijke staat produceert de schimmel deze stof pas nadat hij een insect heeft geïnfecteerd en gedood. Maar de nieuwe soort, aangepast om voortdurend op hoge niveaus longifoleen te genereren, fungeert in wezen als een ‘parfumfabriek’.
Hoe het werkt
Wanneer muggen de sterke geur van longifoleen ontdekken, worden ze onweerstaanbaar naar de bron getrokken. Zodra ze aankomen, begint de schimmel op hun lichaam te groeien, dringt uiteindelijk door in hun exoskeletten en consumeert ze als voedingsstoffen – een proces dat uiteindelijk tot hun dood leidt.
Bij laboratoriumtests bereikten vallen die waren uitgerust met de kunstmatige schimmel een sterftepercentage van 90-100% tegen muggen. Zelfs toen concurrerende menselijke geuren werden geïntroduceerd, bleven de vallen zeer effectief. Het ontwerp omvat ook een fysieke barrière waardoor alleen muggen binnenkomen, waardoor de risico’s voor andere insecten worden geminimaliseerd.
Waarom het ertoe doet
Deze aanpak betekent een grote stap voorwaarts in de strijd tegen door muggen overgebrachte ziekten. In tegenstelling tot chemische pesticiden – die nuttige insecten en ecosystemen kunnen schaden – gebruikt deze methode de biologie zelf als wapen. Het is ook schaalbaar en kosteneffectief. Er worden al productiefaciliteiten gebouwd om de schimmel op grote schaal te produceren, en hij kan zelfs worden gekweekt met behulp van landbouwafval zoals tarwe en rijst.
Een geur die werkt
De effectiviteit van de schimmel hangt af van zijn vermogen om longifoleen te produceren, een geur die van nature aantrekkelijk is voor muggen. Door het gen dat verantwoordelijk is voor de synthese van deze verbinding in het DNA van de schimmel te plaatsen, vergrootten onderzoekers de aantrekkingskracht ervan exponentieel.
“Zie het als een rooksignaal”, legt Dr. St. Leger, een van de auteurs van het onderzoek, uit. “De geur trekt muggen aan en de schimmel doet de rest.”
Milieuvriendelijke aanpak
De methode biedt een duurzamer alternatief voor chemische sprays. Het richt zich specifiek op muggen en is afhankelijk van een natuurlijk proces: de schimmel groeit en verspreidt zich pas nadat hij zijn gastheer heeft geïnfecteerd. Bovendien zijn de vallen ontworpen om schade aan nuttige insecten of niet-doelsoorten te voorkomen.
Deskundig nemen
“Dit werk is cool omdat het een klassiek biologisch controle-idee combineert met een modernere hightech-aanpak”, zegt dr. Noah Rose, een bioloog die niet bij het onderzoek betrokken was. “Ze laten zien dat dit soort ideeën wel eens poten kunnen hebben.”
De weg vooruit
Hoewel verder testen nodig is in reële omgevingen, zijn de resultaten veelbelovend. Het team is van plan binnenkort prototypes buitenshuis in te zetten en onderzoekt ook manieren om de schimmel te combineren met andere bestrijdingsmethoden, zoals het vrijlaten van gesteriliseerde muggen.
Conclusie
Door een natuurlijk roofdier in een gerichte val te veranderen, hebben wetenschappers een slimmere, duurzamere manier ontwikkeld om muggen te bestrijden. Deze genetisch gemanipuleerde schimmel zou binnenkort kunnen worden ingezet als onderdeel van een bredere strategie om de mondiale last van door insecten overgedragen ziekten te verminderen – zonder de nadelen van chemische interventies
